Farao Amenhotep III was de negende vorst van de 18de dynastie volgens de Koningslijst. Hij was de oudste zoon van Thoetmoses IV en koningin Moetemwia. Amenhotep III was tien tot twaalf jaar oud toen zijn vader overleed. Al vroeg in zijn regeerperiode trouwde hij met Teje. Zij was, in tegenstelling tot de meeste andere koninklijke echtgenotes, niet van koninklijke afkomst.
Haar ouders Joeya en Toeya waren wel van hoge komaf en vervulden hoge posities, maar waren niet van koninklijke bloede. Hoe Teje het tot grote koninklijke echtgenote wist te schoppen is niet bekend. Wellicht heeft koningin-moeder Moetemwia, die na het overlijden van Thoetmoses IV nog steeds een aanzienlijk persoon aan het hof was, een rol in het arrangeren van het huwelijk gespeeld.
Amenhotep III en Teje kregen samen vier dochters: Satamon, Henoettaneb, Isis en Nebetah. De rol van de koninklijke dochters was zeer belangrijk. Zij verschenen net als hun moeder regelmatig op beelden en reliëfs. Satamon en Isis werden op latere leeftijd allebei ‘grote koninklijke echtgenotes’ van hun vader Amenhotep III. Koningszonen waren in tegenstelling tot de koningsdochters niet zo aanwezig op de koninklijke monumenten van de 18de dynastie.
De oudste zoon van Amenhotep III en Teje was prins Thoetmoses. Van hem zijn een aantal beelden bekend die hem afbeelden als priester van de god Ptah in Memfis. Deze rol werd meestal vervuld door de oudste koningszoon. Deze prins is binnen de egyptologie voornamelijk bekend door de sarcofaag van zijn poes Ta-mioet, die zich in het Egyptisch museum in Caïro bevindt.
De voorgangers van Amenhotep III hadden een groot en machtig rijk nagelaten. De grenzen reikten van het noorden van Syrië tot het vijfde Nijl-cataract in Soedan. Tijdens zijn 38-jarige regeerperiode kende Egypte een rijkdom als nooit tevoren. Het was een vreedzame tijd met goede oogsten. Een stabiele goudstroom uit Soedan zorgde voor voorspoedige handelsbetrekkingen met de omliggende landen.
Door deze rijkdom had Amenhotep III de middelen om het aangezicht van het Nijldal drastisch te veranderen. In de eerste twee jaren dat hij als koning regeerde, opende hij nieuwe steengroeven bij Toera, nabij Caïro en in Deir el-Bersjeh in Midden-Egypte. Tijdens zijn 5de regeringsjaar voerde hij zijn eerste en enige militaire campagne uit.
Luxor Museum, Loeksor.
Hij moest optreden tegen opstandige rebellen in Koesj (Soedan). De overwinning werd vastgelegd op drie in de rotsen uitgehakte stèles in de omgeving van Assoean en op het Sai-eiland in Soedan. Geen andere Egyptische koning, op Ramses II na, liet meer sporen van zijn grootsheid na. Vooral in de Thebaanse regio zijn nog steeds vele monumenten van hem terug te vinden.
Karakteristiek voor zijn regeerperiode zijn grote gedenkscarabeeën. Op de onderkant van deze scarabeeën staan teksten over de daden van de koning. De buitenlandse politiek van Amenhotep III is ook goed gedocumenteerd. Dankzij de vondst van het Amarna-archief in het tegenwoordige Tell el-Amarna is het mogelijk een gedetailleerd beeld van de buitenlandse diplomatieke relaties te krijgen.
Algemeen wordt aangenomen dat de koningen van de 18de dynastie het grootste deel van hun tijd doorbrachten in Memfis en dat zij Thebe alleen tijdens de verschillende religieuze festivals bezochten. Amenhotep III brak om onbekende redenen met deze traditie. Vanaf het 29ste regeringsjaar was het Malkata-paleis op de westelijke oever van Thebe de koninklijke residentie. Hier vierde hij zijn drie Sed-festivals. Dit jubileum vond voor het eerst plaats na het 30ste regeringsjaar van een koning en had als doel de heersend monarch op magische wijze te laten verjongen.
Amenhotep III vierde zijn jubilea tijdens zijn 30ste, 34ste en 37ste regeringsjaar. Het laatste bekende regeringsjaar van Amenhotep III is jaar 38. Na zijn overlijden werd hij bijgezet in zijn graftombe in het Dal der Koningen (KV 22). Omdat de beoogde troonopvolger prins Thoetmoses toen al was overleden, volgde de jongere prins Amenhotep zijn vader op als Amenhotep IV/Achnaton.
PvG
Zie ook de koningskaart voor meer informatie over deze farao.
Bronnen:
– Amenhotep III Perspectives on his Reign – O’Connor & Cline
– Egypt’s Dazzling Sun: Amenhotep III and his World – Kozloff & Bryan
– De Zonnekoning van Egypte – J. Fletcher
– The Complete Royal Families of Ancient Egypt – A. Dodson & D. Hilton
– Chronicle of the Pharaohs – P.A. Clayton