De grote piramides in de 4de dynastie tijdens het Oude Rijk werden in Meidoem, Dasjoer en vervolgens in Gizeh gebouwd. De laatste farao van deze dynastie, Sjepseskaf, liet zijn reusachtige stenen mastaba echter in Zuid-Sakkara bouwen. Deze mastaba staat ook bekend als de Mastabat Faraoen (bank van de Farao).
Weserkaf, de eerste farao van de 5de dynastie, liet zijn piramide in het hart van de necropool van Sakkara aanleggen, pal naast de oostmuur van het piramidecomplex van farao Djoser (de eerste farao van de 3de dynastie).
De piramide van Weserkaf werd in 1928 ontdekt door de Britse archeoloog Cecil M. Firth. De zijden van de piramide waren 73,5 meter lang bij een hellingshoek van 53 graden 7‘48“. De oorspronkelijke hoogte van de piramide met de Oudegyptische naam ‘rein zijn de plaatsen van weserkaf’, was 49 meter. De piramide is gebouwd uit ruwe kalksteen en was bedekt met Toera-kalksteen. Doordat het complex in de oudheid werd gebruikt als steengroeve, is de piramide erg in verval geraakt.
De ingang van de piramide ligt op de begane grond in het midden van de noordkant. Een lange gang daalt af tot acht meter onder de grond en gaat over in een horizontale gang. Halverwege de horizontale gang bevond zich een reusachtig valblok waarachter een t-vormige voorraadkamer lag. De gang komt uiteindelijk uit in het voorvertrek onder de verticale as van de piramide.
Een korte gang in westelijke richting leidt naar de grafkamer die oorspronkelijk was bekleed met een laag kalksteen. De grafkamer en het voorvertrek zijn overkapt met een zadeldak, dat bestaat uit enorme schuin tegen elkaar geplaatste kalksteenbalken. De basalten sarcofaag was leeg toen archeologen hem ontdekten.
Op basis van resten was het mogelijk een reconstructie van het complex te maken. Aan de oostzijde werd een offerkapel aangetroffen. Dat deze los van de dodentempel werd gebouwd, wordt door sommige egyptologen uitgelegd als een ideologische daad. De farao’s uit de 5de dynastie raakten immers steeds meer betrokken bij de zonnecultus.
Zo bouwde Weserkaf als eerste in Aboesir een zonnetempel. De offerkapel had een zwartbasalten vloer en bestond uit een centrale kamer met een schijndeur van kwartsiet. De muren van Toera-kalksteen waren op een granieten plint gebouwd en waren voorzien van reliëfs met offertaferelen. De eigenlijke dodentempel en de bijpiramide lagen, heel ongebruikelijk, aan de zuidzijde.
Ook dit kan een ideologische reden hebben gehad. Door de dodentempel aan de zuidkant te bouwen wilde de farao er zeker van zijn dat de zonnestralen het hele jaar door rechtstreeks binnen zouden vallen. Maar er kunnen ook praktische redenen zijn geweest. Er zijn bewijzen van een gracht van 25 meter diep rond de ommuring van het Djoser-complex. Deze gracht kan de steengroeve zijn geweest voor het complex. De piramide van Weserkaf paste precies tussen de ommuring en oostzijde van de gracht. Dit zou echter niet lukken als de dodentempel traditiegetrouw aan de zuidkant van de piramide gebouwd zou worden.
De dodentempel had een open hof die was omgeven door granieten zuilen uit een stuk en was geplaveid met basaltplaten. In de hof heeft een beeld van Weserkaf gestaan. Alleen de kop van het beeld is teruggevonden en wordt momenteel bewaard in het Egyptisch Museum in Caïro.
Zuidelijk van de hof lag een smalle zaal met daarachter vijf beeldnissen, voorraadkamers en een heiligdom. De dodentempel was oorspronkelijk voorzien van scènes in hoogreliëf. Op sommige hiervan waren voor het eerst afbeeldingen uit de natuur te zien.
Aan de zuidkant van de dodentempel van Weserkaf liggen de restanten van de piramide van koningin Neferhetepet. Slechts enkele grote kalksteenblokken die het plafond van de grafkamer vormden, zijn bewaard gebleven. De onderbouw was een verkleinde versie van de piramide van Weserkaf maar dan zonder de voorraadkamers. Ook was er een dodentempel met reliëfversieringen.
RR
Bezoek ook www.saqqara.nl
Bronnen:
– De piramiden van Egypte – A. Siliotti
– The Complete Pyramids – M. Lehner