Louvre, Parijs.
Farao Cleopatra VII was de laatste vorst van het oude Egypte volgens de Koningslijst. Ze was intelligent, maar niet buitensporig knap om te zien, aldus de vijfenzeventig antieke schrijvers die haar in hun teksten noemen. Ze regeerde maar twee decennia, en toch is ze niet weg te denken uit onder meer de kunst, literatuur en film. Ze deelde haar liefdesleven met twee bekende Romeinen: Julius Caesar en zijn opvolger Marcus Antonius. Minstens zo spraakmakend was en is haar zelfmoord op 39-jarige leeftijd.
Cleopatra VII Thea Philopator (Grieks ‘vaders glorie, godin die van haar vader houdt’) was van Grieks-Macedonische afkomst. Ze werd in 69 v.Chr. in Alexandrië geboren als dochter van Ptolemaeus XII Auletes (‘de fluitist’) en Cleopatra V. Het waren roerige tijden, waarin de invloed van Rome over Egypte toenam, in de hoop het land tot een Romeinse provincie te maken.
Toen haar vader in 51 v.Chr. stierf, was Cleopatra als zeventien- of achttienjarige zijn co-regent. Haar jongere broer, en vanaf dan echtgenoot Ptolemaeus XIII, nam de plaats van haar vader in. Ze schoof hem al spoedig buitenspel, wat haar niet in dank werd afgenomen door zijn volgelingen. De bevolking van Alexandrië zag liever haar jongere zus Arsinoë naast hem op de troon. Cleopatra moest in de zomer van 48 v.Chr. vluchten. Maar niet voor lang.
Ze keerde terug op verzoek van Julius Caesar, die op dat moment in Egypte was in achtervolging op zijn rivaal Pompeius. Deze laatste overleefde het overigens niet. In eerste instantie probeerde Caesar broer en zus te verzoenen om samen verder te regeren, zoals het testament van hun vader aangaf. Dat mislukte. Caesar koos vervolgens de kant van Cleopatra, en met steun van Syrische troepen waren de rollen in het najaar van 48 v.Chr. omgedraaid. Ptolemaeus XIII sloeg op de vlucht, maar kwam niet ver en verdronk in de Nijl. Cleopatra werd daarna in 47 v.Chr. co-regent van haar nog jongere broertje Ptolemaeus XIV.
Hathortempel, Dendera.
Cleopatra en Caesar hadden inmiddels een relatie, alhoewel de laatste in Rome al getrouwd was. De veldheer op leeftijd viel volgens sommigen voor Cleopatra’s charmante neus. Caesar zelf heeft er helaas niets over opgeschreven in zijn oorlogsverslagen. In de zomer van 47 v.Chr. werd hun zoon geboren. De Egyptenaren noemden hem Caesarion, kleine Caesar.
Na het verblijf van Caesar in Egypte kon een tegenbezoek niet uitblijven. Cleopatra en Caesarion gingen naar Caesars buitenverblijf in Rome. Zowel de Romeinen als de Egyptenaren zaten met de verhouding in hun maag. Toen Caesar op 15 maart 44 v.Chr. werd vermoord, vluchtten Cleopatra en haar zoontje hals over kop terug naar Egypte. Uit strategisch oogpunt maakte ze nog datzelfde jaar Caesarion co-regent onder de naam Ptolemaeus XV.
In de jaren die volgen, laat het duo hun stempel achter op bouwwerken om, zoals gebruikelijk, de macht te legitimeren. Cleopatra geeft opdracht de Monthoetempel in Armant uit te breiden met een geboortehuis en een heilig meer. De resten ervan zijn in de tweede helft van de 19de eeuw verwoest. Ook zien we hen beiden terug op de achterwand van de Hathortempel in Dendera.
MD
Lees ook: Cleopatra VII Thea Philopator – het einde
Zie ook de koningskaart voor meer informatie over deze farao.
Bronnen:
– Diva Cleopatra – M. Wes
– The Complete Royal Families of Ancient Egypt – A. Dodson en D. Hilton
– Foto Cleopatra VII in de Hathortempel – Angela Viljeer