Altes Museum, Berlijn.
Na de moord op Caesar op 15 maart 44 v.Chr. was het onduidelijk hoe de machtssituatie in Rome zich zou ontwikkelen. Om de Romeinse Senaat niet voor het hoofd te stoten, had Caesar namelijk steeds geweigerd om zijn half Egyptische zoon Caesarion tot zijn opvolger te benoemen. In plaats daarvan had hij zijn adoptiefzoon Octavianus aangewezen.
Uiteindelijk waren er twee partijen over op het politieke toneel: Caesars ervaren rechterhand Marcus Antonius en Caesars jonge adoptiefzoon Octavianus. Octavianus en Antonius verdeelden het Romeinse rijk in een oostelijk en een westelijk deel. Marcus Antonius heerste formeel over het oosten, Octavianus over het westen. Maar beiden waren niet van plan met de helft genoegen te nemen.
Opnieuw maakte Cleopatra een keuze tussen twee machtsopvolgers. Ze koos voor Marcus Antonius en niet voor zijn rivaal Octavianus. In het jaar 40 v.Chr. werd uit deze relatie een tweeling geboren, met de namen Alexander Helios (Grieks: ‘zon’) en Cleopatra Selene (‘maan’). Er volgde in 36 v.Chr. een derde kind, Ptolemaeus Philadelphus.
Pikant detail is dat ook Antonius in Rome al getrouwd was, net als Caesar destijds. Hij verliet zijn tweede vrouw, de zus van zijn tegenstander Octavianus, voor Cleopatra. Hij onderschatte daarbij de woede en macht van Octavianus, de latere keizer Augustus. Stap voor stap veroverde hij het oosten, totdat hij in 30 v.Chr. persoonlijk aan de grens van Egypte arriveerde.
Syrië-Antiochië.
Het omschrift in Grieks: koningin
Cleopatra de jongere,
collectie Geldmuseum, Utrecht.
Cleopatra sloot zich met haar kostbaarheden op in haar mausoleum in Alexandrië en aan Antonius werd de boodschap gebracht dat ze dood was. Antonius liet zich dan wel in zijn zwaard vallen, zoals een waar Romein betaamt, maar hij stierf niet meteen. Toen Cleopatra dat hoorde, liet ze hem ijllings naar haar toe brengen en wist hem in het mausoleum te takelen, waar hij in haar armen stierf.
Octavianus nam Cleopatra alsnog gevangen en wilde haar levend meevoeren in zijn triomftocht in Rome. Ze deed alsof zij zich gewonnen gaf en met hem mee zou gaan. Tijdens de maaltijd liet ze Octavianus een boodschap geven waarin ze hem vroeg om haar naast Antonius te begraven. Octavianus besefte dat hij te laat was. Zijn soldaten vonden haar, uitgedost als koningin, dood op een rustbed. Daarmee kwam de Ptolemaeïsche dynastie ten einde en werd Egypte definitief onderdeel van het Romeinse rijk.
Niemand weet precies hoe ze zelfmoord heeft gepleegd. De beet van een cobra, snel en pijnloos, was een optie. Of was het een giftige haarpin? Twintig eeuwen later is het mysterie nog altijd niet opgelost en is haar lichaam, maar ook dat van Marcus Antonius, nooit gevonden. Maar een ding is duidelijk. Ook dit was typisch Cleopatra: ze maakte haar eigen keuzes en zou dat tot het bittere einde toe volhouden.
Caesarion stierf vlak na zijn moeder in het jaar 30 v.Chr., door toedoen van Octavianus. Een zoon van Caesar in leven laten was blijkbaar te riskant. Dat gold niet voor de drie kinderen van Cleopatra en Marcus Antonius. Zij werden liefdevol opgevangen door uitgerekend zijn ex-vrouw Octavia, de zus van keizer Augustus. Hun nakomelingen zijn uitgezworven over het hele Romeinse rijk.
MD
Lees ook: Cleopatra VII Thea Philopator – het begin
Bekijk ook de koningskaart van Cleopatra VII
Bronnen:
– Diva Cleopatra – M. Wes
– The Complete Royal Families of Ancient Egypt – A. Dodson en D. Hilton