Dal der Koningen, Loeksor.
De god Horus was één van de eerste goden in het oude Egypte. De predynastische heersers werden omschreven als ‘de volgelingen van Horus.
Al vroeg in het Oude Rijk werd hij als valk afgebeeld. Het is dan ook waarschijnlijk dat eerdere afbeeldingen van valken de god Horus voorstellen. Zoals bijvoorbeeld op het Narmerpalet. In de vroege voorstellingen van de god als valk leunt deze soms voorover maar al gauw werd de rechtop zittende positie algemeen.
In het Middenrijk en de Late Periode draagt de valk de dubbele kroon van Opper- en Neder-Egypte. Ook in zijn menselijke gedaante draagt Horus de dubbele kroon. Deze kroon staat symbool voor het koningschap over het hele land. In de Late Periode wordt hij ook wel afgebeeld met Seth of met één van Seths’ symbolen. Dit is bijzonder want Horus en Seth zijn elkaars mythologische vijanden. De mythologie van Horus is veelomvattend en niet altijd gemakkelijk te doorgronden.
De god had vier belangrijke verschijningsvormen:
- Als hemelgod: Dit was de eerste representatie van Horus en ging alle andere vormen vooraf. Het Egyptische woord her waarvan de naam Horus is afgeleid, betekent ‘hij die hoog is’ of ‘hij die ver weg is’.
- Als zonnegod: Als uitvloeisel op zijn rol als hemelgod werd Horus ook uitgebeeld en vereerd als zonnegod. Ook in deze rol heeft de god meerdere verschijningsvormen.
- Als zoon van de godin Isis: In deze vorm vond de verering plaats als zoon van Osiris en Isis. Horus verschijnt dan als zuigeling op schoot bij zijn moeder Isis.
- Als god van het koningschap: De farao was de levende verpersoonlijking van Horus op aarde. Twee van de vijf namen die de farao had waren namen ‘vernoemd’ naar de god Horus. Dit waren de Horusnaam en de Gouden Horusnaam van de farao.
Horus werd vereerd in veel verschillende vormen en werd ook aan veel andere goden gelijkgesteld. In veel tempels in heel Egypte en tot in Nubië werd hij samen met andere goden vereerd. Daarom is het lastig om samen te vatten welke tempels of gebieden aan hem gewijd waren.
Het is echter wel duidelijk dat Horus in de heel vroege tijd werd geassocieerd met het gebied in het zuiden bij Nechen, het Griekse Hiërakonpolis. In de belangrijke Ptolemaeïsche tempels in het zuiden bij Edfoe en Kom Ombo werd Horus samen met zijn vrouw Hathor en hun zoon Harsomptus vereerd. In de Delta, in het noorden, werd hij vereerd in Chem, het Griekse Letopolis. Daar werd de god ‘de vooraanstaande van Chem’ genoemd.
Ook in Boeto, het moderne Tell el-Fara’in, was een belangrijke plaats van verering voor Horus. De verklaring hiervoor is te vinden in hoofdstuk 112 (BD 112) van het Dodenboek. Daarin staat dat de god Horus de stad Pe (het historische Boeto) krijgt. Dit ter compensatie voor het oog dat hij verloor in zijn mythische gevecht met Seth, de god van de chaos.
RR
Bronnen:
– The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt – R. Wilkinson