De zonneboot van farao Choefoe

De grote bootvormige putten, gevonden aan de oostelijke zijde van de piramide van Choefoe, zijn het bewijs voor de aanwezigheid van boten in het Oude Rijk. Ook bij andere piramidecomplexen zijn deze zogenaamde bootputten gevonden. 

In mei 1954 vond de jonge Egyptische architect en archeoloog Kamal el-Mallach samen met inspecteur Zaki Noer twee hermetisch afgesloten driehoekige putten. Deze waren bedekt met veertig gigantische kalksteenblokken, die elk tussen de zeventien en twintig ton wogen. De noordelijkste put werd geopend. Hierin lag een grote houten boot die als een bouwpakket van 1224 stukken in elkaar moest worden gezet.

Het restaureren en in elkaar zetten van de boot nam meer dan tien jaar in beslag. Na deze lange periode zag de boot er precies zo uit als 4500 jaar geleden. De planken waren met elkaar verbonden door middel van touw, zonder dat er ook maar een spijker of nagel was gebruikt.

De koninklijke boot, vervaardigd van Libanees cederhout is 43,3 meter lang en 5,6 meter breed en heeft een diepgang van maar 1,5 meter. De boot was alleen geschikt voor gebruik op de rivier. De boot had twee kajuiten, een centrale met een lengte van ongeveer 9 meter en een kleine op de voorsteven die waarschijnlijk voor de loods was bedoeld.

De voortstuwing vond plaats met behulp van tien paar roeiriemen. Het sturen gebeurde met twee roerbladen die zich in de achtersteven bevonden. Omdat er geen resten zijn gevonden van een mast, of eventuele bevestigingspunten voor een mast, kan worden gesteld dat er geen zeil is gebruikt. De zonneboot van farao Choefoe is tegenwoordig te zien in het zonnebootmuseum op het Plateau van Gizeh.

Men heeft zich afgevraagd of het een schip is dat daadwerkelijk door de koning is gebruikt, of dat het ging om een symbolische boot. Aangezien er sporen van gebruik in het water zijn gevonden op de boot, is er waarschijnlijk wel mee gevaren, maar met welk doel zal door de kleine hoeveelheid gegevens waarschijnlijk nooit helemaal zeker worden.

De Piramideteksten laten er geen twijfel over bestaan wat het doel van de boot was: ‘aan het einde van zijn aardse bestaan vaart de ziel van de koning ten hemel om zich te verenigen met zijn vader Ra en eeuwig over het oerwater van de tijd te varen.’

Een boot was dus niet alleen een vervoermiddel of een hulpmiddel bij de visvangst of de jacht, het vormde het belangrijkste transportmiddel van de goden. De zonnegod Ra reisde volgens de Egyptische godsdienst dagelijks door de hemel in de ‘boot van miljoenen jaren’ om het voortduren van de dagen te verzekeren. De koning, zoon van Ra, volgde zijn vaders hemelse bestemming en had dus een boot nodig om naar de hemel te varen. De god Amon werd op zijn heilige bark vervoerd tijdens de grote religieuze festivals in het zuidelijke Thebe.

PvG

Bronnen:
– De piramiden van Egypte – A. Siliotti
– The Complete Pyramids – M. Lehner